Quy định mới về BHXH bắt buộc đối với người quản lý doanh nghiệp và chủ hộ kinh doanh

Date: 2025.06.12

Từ 01/7/2025: Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc – Người lao động và doanh nghiệp cần lưu ý

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là nền tảng quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội, đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ thu nhập và sức khỏe cho người lao động. Từ ngày 01/7/2025, các quy định mới về BHXH bắt buộc sẽ chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước thay đổi lớn trong chính sách nhân lực tại Việt Nam.

Theo quy định mới, phạm vi tham gia BHXH bắt buộc sẽ được mở rộng bao gồm:

– Người quản lý doanh nghiệp có hưởng lương và không hưởng lương

– Chủ hộ kinh doanh cá thể

Đây là những đối tượng thuộc diện bắt buộc và nay sẽ phải tham gia theo quy định, nhằm đảm bảo công bằng quyền lợi và nghĩa vụ trong hệ thống bảo hiểm.

Trước những thay đổi quan trọng này, nắm bắt thông tin chính xác là yếu tố tiên quyết để người lao động và doanh nghiệp chủ động thích ứng.

Help All sẽ đồng hành cùng người lao động và doanh nghiệp, liên tục cập nhật thông tin mới nhất và hướng dẫn chi tiết cách thực hiện, giúp tất cả đối tượng liên quan an tâm tuân thủ đúng quy định pháp luật về BHXH.

1. Khái quát về Bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH bắt buộc)

Bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH bắt buộc) là một chính sách an sinh quan trọng do Nhà nước tổ chức nhằm bảo vệ người lao động trước các rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, thai sản và tuổi già. Đây là công cụ thiết yếu giúp đảm bảo ổn định cuộc sống, giảm gánh nặng tài chính và thúc đẩy phát triển xã hội bền vững.

Các chế độ chính trong BHXH bắt buộc gồm:

– Chế độ hưu trí

Người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu sẽ được nhận trợ cấp hằng tháng, đảm bảo nguồn thu nhập khi không còn khả năng làm việc.

– Chế độ thai sản

Hỗ trợ người lao động trong thời gian mang thai, sinh con và chăm sóc con nhỏ, giúp giảm áp lực kinh tế cho gia đình.

– Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

Bảo vệ người lao động khi gặp tai nạn trong công việc hoặc mắc bệnh nghề nghiệp, bao gồm chi phí điều trị và trợ cấp trong thời gian nghỉ việc.

– Chế độ tử tuất

Hỗ trợ tài chính cho thân nhân khi người tham gia BHXH qua đời, giúp gia đình vượt qua khó khăn về kinh tế.

Vai trò của BHXH bắt buộc

Với các chế độ nêu trên, bảo hiểm xã hội bắt buộc không chỉ là công cụ bảo vệ quyền lợi cho người lao động mà còn là nền tảng giúp xã hội phát triển ổn định và bền vững.

2. Cơ sở pháp lý và thời điểm áp dụng BHXH bắt buộc mở rộng

Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi năm 2024, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, chính thức quy định mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH bắt buộc). Đây là bước tiến quan trọng nhằm hiện thực hóa mục tiêu bao phủ BHXH toàn dân theo Chiến lược An sinh xã hội quốc gia giai đoạn 2021–2030.

Đối tượng mới phải tham gia BHXH bắt buộc

* Người quản lý doanh nghiệp: Theo quy định mới có hưởng lương và không hưởng lương sẽ thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH, bao gồm các chức danh sau:

– Người quản lý doanh nghiệp;

– Kiểm soát viên, Thành viên Ban Kiểm soát;

– Người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật;

– Thành viên Hội đồng quản trị;

– Thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã

– Các chức danh quản lý khác theo quy định pháp luật.

* Chủ hộ kinh doanh cá thể cũng thuộc diện bắt buộc

Bên cạnh đó, chủ hộ kinh doanh cá thể – nếu có đăng ký kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ thuế theo phương pháp kê khai – cũng sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc như người lao động thông thường.

3. Mức đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc: Doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần biết

Một trong những câu hỏi lớn nhất khi áp dụng quy định mới là: đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc mỗi tháng bao nhiêu tiền? Câu trả lời phụ thuộc vào mức lương cơ sở và tỷ lệ đóng BHXH theo quy định pháp luật.

Điểm d Khoản 1 Điều 31 Luật BHXH 2024 quy định căn cứ đóng BHXH như sau: Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong đó, đối tượng quy định tại các Điểm g, h, m và n Khoản 1 Điều 2 của Luật này được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Đồng thời, căn cứ Điều 32 và Điểm a, b Khoản 4 Điều 33 luật BHXH 2024 quy định tỉ lệ đóng BHXH bắt buộc như sau:

– 3% vào quỹ ốm đau và thai sản

– 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Nhà quản lý doanh nghiệp và Chủ hộ Kinh Doanh có thể lựa chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng 1 lần tuỳ theo nhu cầu.

Như vậy, việc lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại điểm đóng. Mức đóng hàng tháng dựa trên mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Mức tham chiếu ≤ Mức tiền lương chủ HKD phải đóng ≤ 20 lần mức tham chiếu.
Khoản 13 Điều 141 Luật BHXH 2024 cũng quy định về mức tham chiếu quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội 2024 như sau: Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật này bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó.

Hiện nay, theo quy định tại Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ-CP, mức lương cơ sở đang được áp dụng là 2.340.000 đồng/tháng, do đó, mức tham chiếu quy định tại Luật BHXH 2024 sẽ là 2.340.000 đồng.

📌 Ví dụ cụ thể:
Mức tối thiểu phải đóng BHXH bắt buộc
= 25% × 2.340.000 đồng
= 585.000 đồng/tháng

Mức đóng này sẽ cao hơn nếu thu nhập thực tế vượt mức lương cơ sở.
Khoản chi không nhỏ nhưng quyền lợi lớn

Đối với hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đây có thể là chi phí đáng cân nhắc. Tuy nhiên, đi kèm với đó là nhiều quyền lợi quan trọng:

– Hưu trí

– Ốm đau

– Thai sản

– Tai nạn lao động

Những quyền lợi này giúp đảm bảo an sinh xã hội lâu dài, tạo nền tảng tài chính vững chắc khi về hưu hoặc gặp rủi ro trong công việc và cuộc sống.

4. Tác động và ảnh hưởng của quy định mới về BHXH bắt buộc từ 01/7/2025

Việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 01/7/2025 sẽ tạo ra những thay đổi đáng kể đối với cả doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể.

Tác động đối với doanh nghiệp

– Chi phí nhân sự tăng: Doanh nghiệp sẽ phải đóng BHXH cho các vị trí quản lý có hưởng lương, kéo theo tăng ngân sách dành cho tiền lương và bảo hiểm.

– Yêu cầu rà soát lại hệ thống nội bộ: Các doanh nghiệp cần kiểm tra và điều chỉnh hợp đồng lao động, chính sách tiền lương và hệ thống kế toán để:

+ Tuân thủ đúng quy định BHXH bắt buộc

+ Tránh rủi ro bị truy thu hoặc xử phạt hành chính

Tác động đối với chủ hộ kinh doanh cá thể

– Ảnh hưởng đến lợi nhuận và tài chính cá nhân: Việc trích một khoản tiền cố định hàng tháng để đóng BHXH có thể làm giảm lợi nhuận của các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

– Lợi ích an sinh lâu dài: Dù phải đóng BHXH, nhưng chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ được hưởng đầy đủ các chế độ:

+ Lương hưu khi đến tuổi

+ Hỗ trợ khi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động

+ Chế độ tử tuất

Việc tham gia BHXH không chỉ là nghĩa vụ theo luật định, mà còn là giải pháp bảo vệ tài chính và an sinh cho bản thân và gia đình trong tương lai.

5. Những điều doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần lưu ý khi áp dụng BHXH bắt buộc

Khi quy định mở rộng BHXH bắt buộc có hiệu lực từ 01/7/2025, cả doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể cần chủ động chuẩn bị để đảm bảo tuân thủ đúng pháp luật và tối ưu quyền lợi an sinh.

a. Cập nhật thông tin pháp lý mới về BHXH

– Chủ động theo dõi văn bản pháp luật mới nhất, bao gồm:

+ Luật BHXH sửa đổi

+ Nghị định hướng dẫn thi hành

+ Thông tư liên quan

– Nắm rõ các quy định về:

+ Mức đóng BHXH bắt buộc

+ Đối tượng phải tham gia BHXH

+ Thời điểm áp dụng

Hiểu đúng nghĩa vụ và quyền lợi khi tham gia BHXH để tránh nhầm lẫn hoặc sai sót trong thực hiện.

b. Điều chỉnh hệ thống nhân sự và kế toán

– Rà soát và cập nhật các loại hợp đồng, bao gồm:

+ Hợp đồng lao động

+ Hợp đồng dịch vụ quản lý (nếu có)

– Đảm bảo mọi cá nhân thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH được kê khai chính xác, đầy đủ trong hồ sơ.

– Thực hiện tính toán tiền lương và đóng BHXH minh bạch, tuân thủ đúng tỷ lệ, tránh khai sai hoặc bỏ sót người tham gia.

c. Lập kế hoạch tài chính cho hộ kinh doanh

– Dự trù trước chi phí đóng BHXH hàng tháng, đặc biệt với hộ kinh doanh nhỏ.

– Chủ động chuẩn bị tài chính để đảm bảo đóng BHXH đúng hạn, không bị phạt hoặc mất quyền lợi.

– Coi đây là khoản đầu tư dài hạn cho bản thân và gia đình để đảm bảo quyền lợi hưu trí, thai sản, tai nạn lao động và an sinh xã hội.

6. Kết luận

Quy định mới về mở rộng bảo hiểm xã hội bắt buộc là bước đi cần thiết để hướng tới một hệ thống an sinh xã hội toàn diện và công bằng hơn. Dù tạo ra không ít áp lực về tài chính và vận hành, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp và hộ kinh doanh nâng cao ý thức bảo vệ quyền lợi lâu dài cho người lao động và chính bản thân mình.

Trong bối cảnh nhiều thay đổi pháp lý cùng lúc diễn ra, việc nắm bắt thông tin chính xác và chuẩn bị chu đáo là yếu tố then chốt để thích ứng hiệu quả. Với vai trò là đơn vị đồng hành, Help All sẽ hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh cập nhật kịp thời các quy định, đảm bảo quá trình triển khai BHXH diễn ra thuận lợi, minh bạch và đúng luật.